Robotvis

Op de website van Wetenschap in Beeld las ik een kort artikel over een robotvis. Ik ging meteen op YouTube kijken of er een video hiervan kon vinden. Een video van de robotvis in kwestie heb ik (nog) niet gevonden, maar ik vond er wel een van een andere (ontwikkeld door wetenschappers van de universiteit van Essex).De bewegingen van die robot lijken goed op die van een werkelijke vis. Zie hier de video:






Link naar het artikel van Wetenschap in Beeld:
Robotvisje bewaakt de zeeën

Symphony of movements

In het boek 'Van contractie naar actie' van dr. van Cranenburgh en dr. Mulder¹ wordt de menselijke motoriek vergeleken met een symfonie. Deze symfonie-analogie legt de nadruk op het totale aspect van een doelgerichte actie. De spieren worden in deze analogie vergeleken met individuele orkestleden. Net zoals ieder orkestlid zijn eigen partij heeft, heeft elke spier (of spiergroep) zijn eigen taak. En net zoals er muziek onstaat doordat de orkestleden georganiseerd en in onderlinge samenhang spelen, ontstaat er een doelgerichte actie door het georganiseerd en in onderlinge samenhang contraheren van spieren. In beide gevallen is het geheel meer dan de som der delen.



Schematische weergave van de activiteit van een vijftal spieren. Nadere verklaring in de tekst (naar [Cranenburgh en Mulder, 1986]).


In bovenstaande figuur wordt de activiteit van vijf verschillende spieren weergegeven. Iedere spier is volgens een bepaald patroon in de tijd actief. Dit is het temporele aspect. Elke spier heeft als het ware zijn eigen 'kinetische melodie'.
Daarbij zijn verschillende spieren zijn tegelijkertijd op een een bepaald moment actief. Die activiteit verandert van moment tot moment. Dit is de ruimtelijke ordening, oftewel het spatiële aspect. In muziektermen kan dat de 'harmonie' of 'samenklank' genoemd worden.

In het boek van v. Cranenburg en Mulder worden een een aantal stoornissen van de motoriek met behulp van de symfonie-analogie aanschouwelijk gemaakt. Zeer verhelderend om dit te lezen.

Naar ik begrepen heb, is het nog steeds behoorlijk moeilijk om een robot op een net zo'n natuurlijke manier te laten bewegen als bijvoorbeeld een mens of een dier. Dat werd mij tenminste wel duidelijk toen ik aflevering 28 van Beagle, in het kielzog van Darwin zag (uitgezonden op 11 april 2010). In deze uitzending zie je op een bepaald moment dat een robot de grootste moeite heeft vanuit liggende positie op te staan. Ik vraag me af of de symfonie-analogie ook nuttige inzichten kan bieden voor het laten bewegen van robots.

_________________________________________

¹Cranenburgh, B van, en Th. Mulder, Van contractie naar actie. Utrecht, 1986.

Hersendrieëenheid

Schematische voorstelling van de menselijke hersenen. Naar Sagan.


De mensheid is een vat vol tegenstrijdigheden. We maken de mooiste dingen en zijn tot grootse en goede daden in staat. Tegelijkertijd kampen we door ons eigen toedoen met extreme armoede, oorlog, ernstige milieuproblemen, sociale misstanden, etc.

Hoe komt het dat we zoveel moeilijkheden voor onszelf en elkaar creëren? Waarom is het zo moeilijk om grip op die problemen te krijgen?

In dit verband is het concept van 'hersendrieëenheid' van Paul MacLean zeer interessant. Volgens dit concept bestaan onze hersenen uit drie onderdelen die in verschillende perioden van de evolutie ontstaan zijn.

Deze onderdelen zijn:
- Reptiliaans complex (instincten, hang naar rituelen, territoriumdrift)
- Limbisch systeem (gevoelens en emoties)
- Neocortex (hogere cognitieve processen, zoals taal, wiskunde etc.)

Elk onderdeel werkt volgens zijn eigen regels en heeft zijn eigen type psychische processen. De onderdelen werken niet zo best samen. De reden hiervoor is dat de evolutie van de menselijke hersenen te snel ging. Het is als een huis dat ooit voor een klein gezin werd gebouwd. In de loop van de tijd is dat huis op een rommelige manier verbouwd en uitgebreid. Nu bestaat het uit oude en nieuwe kamers die er heel verschillend uitzien en die niet zo goed op elkaar aansluiten. De gebrekkige samenwerking tussen de onderdelen van de hersenen leidt in ieder geval tot uiteenlopende problemen.
In het licht van bovenstaande wordt duidelijk waarom er zo'n tegenstrijdigheid kan bestaan tussen wat we zeggen en wat we doen. Verder valt te begrijpen hoe het komt dat we het soms maar niet kunnen laten bepaalde dingen te doen, ook al zien we nog zo goed de schadelijke gevolgen ervan in.

Wat zou de praktische waarde kunnen zijn van dit inzicht?

Het concept van de hersendrieëenheid is wellicht nuttig voor bewindslieden, beleidsmakers en degenen die hen adviseren. Initiatieven om maatschappelijke kwesties aan te pakken hebben namelijk alleen kans van slagen wanneer er rekening gehouden wordt met hoe mensen werkelijk in elkaar zitten.

Daarnaast kan het ook nuttig zijn voor docenten en mensen die in de geestelijke gezondheidszorg werken.

_________________________________________

Geraadpleegde literatuur:

Vroon, Piet, Tranen van de krokodil, over de te snelle evolutie van onze hersenen. 5^e druk, Baarn, 1989.

Sagan, Carl, Draken uit het paradijs. Meppel, 1978.