Filosoof Bas Haring merkte gisteren in dagblad Trouw1 op:
"Via boeken kan ik kennis tot mij nemen. Alleen zit de kennis die in mijn hersenen zit, niet in mijn hoofd in de structuur van een boek, maar in de vorm van allerlei fragmentarische gegevens die zich heel dynamisch, steeds weer anders met elkaar verbinden. Het is zeer de vraag of het boek, de lineaire tekst, de meest efficiënte manier is om de kennisstructuur in mijn hoofd te verkrijgen. Ik kan me goed voorstellen dat een veel fragmentarischer manier van kennisoverdracht, die als oppervlakkig wordt gezien, misschien veel efficiënter is. En dan is het misschien wel een teken van vooruitgang als we het fenomeen boeken minder nodig zouden hebben."
Met al die toestanden rond boekenketen Polare zat ik van de week zelf ook over de toekomst van het boek te denken en ik kwam tot ongeveer dezelfde conclusie als Haring. Een boek is geen efficiënte manier om kennis tot je te nemen. Iedere scholier en student die door de studieboeken moet worstelen kan dat beamen. De vraag is: heeft het boek nog toekomst of is het hopeloos achterhaald?
Ooit was het boek een fantastische uitvinding. Het was een enorme verbetering ten opzichte van de boekrollen die tot dan toe in zwang waren. Boeken zijn veel compacter, er kan veel informatie in een relatief klein volume. Daarbij is een boek ook veel gemakkelijker in gebruik dan een meterslange boekrol.
Maar zoals Haring terecht opmerkt: kennis zit niet in je hoofd in de structuur van een boek. Ik denk dan ook dat het boek geen toekomst heeft, ook het e-book niet (novellen en romans uitgezonderd; voor verhalen zijn boeken vanwege de lineariteit juist heel geschikt).
Een van de grootste nadelen van boeken vind ik dat je niet kunt 'zoomen'. Als je bijvoorbeeld studiestof nog eens wilt doornemen voor een tentamen, dan is het niet fijn als je weer door lappen gedetailleerde tekst moet ploegen. Je wilt de grote lijnen overzien. En als er iets is waar je toch nog even dieper op in wilt gaan, dan is het prettig als je op de details kunt inzoomen.
Met het maken van aantekeningen kun je dit probleem gedeeltelijk ondervangen. Maar dit is ook weer een tijdrovend karwei. En goed aantekeningen maken is een kunst op zich (Scott Young heeft een heel goed artikel geschreven over een benadering die hij 'Flow-Based Notetaking' noemt. Ik vind het nogal een mond vol, dus ik noem het 'Flownotes', of nog korter: 'Flonotes').
Een toepassing als Prezi is ideaal. Als je een prezi opent, dan zie in in eerste instantie alleen de grote lijnen in een soort diagram weergegeven. Maar als je inzoomt, wordt meer gedetailleerde informatie zichtbaar. Ik vind het echt een briljante vondst!
Ik denk dan ook dat het boek steeds meer zal worden verdrongen door meer dynamische en interactieve manieren van informatie presenteren zoals Prezi.
_______________________________________________
1Dijk, Mark van,'Wat is het boek waard?', Trouw 31 januari 2014.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten